Het Lucifer-eiland

De wonderlijke avonturen van een kist HAKA-lucifers

Korte inhoud:
Op de kade van de Rotterdamse haven worden kisten ingeladen in een groot schip, dat naar de wereldtentoonstelling in Australië zal vertrekken. Op deze kisten staat groot het HAKA-merk. HAKA is het merk van de Coöperatiewinkels. Zo begint het wondere avontuur van een kist HAKA-lucifers. Onderweg komt het schip in een storm terecht en slaat er een kist overboord. Deze spoelt aan op het strand van een klein eiland en barst door de zonnewarmte open. Twee lucifers springen uit hun doosje: Dux en Pax en zij worden al spoedig gevolgd door vele andere lucifers. Hercules, een grote sterke lucifer, Fluks, die heel slim is, Tex is heel handig en Penso heeft een uitstekend stel hersens. Zij zijn de leiders over de andere lucifers en besluiten wat er nu verder moet gaan gebeuren. Er zal een lucifer-stad gebouwd gaan worden en Dux zal hiervan de leiding krijgen. 's Avonds, gezellig om een kampvuur gezeten, zingen de lucifers het HAKA-lied.
De volgende dag trekken Hommel en Bommel er op uit om eten te gaan zoeken. Zij vinden kokosnoten en boomvruchten en nemen die mee naar de anderen, die intussen van hun doosjes hoge torens gebouwd hebben. Dan spoelt er nog een kist aan en tot hun blijdschap bevindt zich daar allerhande gereedschap in, wat zij nu uitstekend kunnen gebruiken. Er wordt hard gewerkt en ondanks de tegenslag van een hevige storm, schiet de bouw van de huizen goed op. Tijdens een tocht naar het binnenland op zoek naar boomvruchten, worden er met een lasso kevers gevangen, die als trekdieren voor de wagens worden gespannen. Ook wordt er begonnen met de bouw van een groot vergadergebouw, het Coöperatie-gebouw, waar de lucifers samen kunnen vergaderen. Door s a m e n w e r k i n g lukt dat ze ook.
Onder leiding van Tex zijn er meubels ontworpen en gemaakt en met de landbouw en visserij wordt er een begin gemaakt. Het fabriceren van auto's, treinen, vliegtuigen en de wegenaanleg is nu het volgende doel. In een grote werkplaats wordt er hard gewerkt en al snel verschijnen de eerste treinen en vliegtuigen. Tex en Hommel maken de eerste proefvlucht, waarbij Hommel aan een parachute uit het vliegtuig springt.
Nu is de coöperatie in volle gang. Het grote HAKA-gebouw wordt geopend en er volgt een enorm feest. Alles kan er nu gebouwd worden!
Er worden scholen opgericht en Dux, Pax, Fluks en Tex geven er drie avonden per week les aan de andere lucifers. Ze gaan met z'n allen ook een week lang kamperen in zelfgemaakte tenten. Er worden sportclubs opgericht en er worden vele sportwedstrijden gehouden. Bij dit alles had Dux de leiding. Daarom wordt hij uiteindelijk tot koning gekroond!
Wie had kunnen denken, dat een kist HAKA-lucifers zoveel kan beleven?

Fragment uit het boek:
Snel kwam Penso naar voren en begon:
"Stel je eens voor, dat, toen wij hier de eerste avond met elkaar op het strand stonden, ieder van ons een stukje grond in bezit had genoemn en dan verder geprobeerd had om helemaal alleen voor zich zelf te zorgen. Zouden we dan al zo ver zijn, als nu het geval is? Het zou er niet op lijken. Dan zouden we niet zulke mooie huizen hebben als nu, maar waarschijnlijk zat ieder van ons dan nog in een ongelukkig hutje. Dan zouden we zeker niet, zoals nu, iedere morgen ons eten en drinken thuis krijgen, maar dan zouden we waarschijnlijk voortdurend tegen elkaar hebben te vechten. Dan zouden we de trekkevers niet hebben, omdat niemand alleen zo'n dier de baas kan worden. Dan zou er van alles wat er in de toekomst kan gaan gebeuren niets tot stand komen.
Als een van ons een zware balk moet versjouwen, dan staat hij machteloos als de anderen blijven toekijken. Maar als wij s a m e n aanpakken is het heel eenvoudig.
Alleen een gebouw maken als dit, waarin wij nu bijeen zijn, zou nooit iemand gelukt zijn, maar door s a m e n w e r k i n g is het gelukt. Als wij geen samenwerking gekend hadden, zou de tocht van Hercules en de zijnen naar het binnenland (terwijl het andere werk met volle kracht doorging) nooit mogelijk zijn geweest!
Als wij nieuwe plannen gaan maken, moeten wij dit goed onthouden: Wat wij tot nu toe bereikt hebben is mogelijk geweest doordat wij het niet ieder voor zich geprobeerd hebben, maar hebben samengewerkt en doordat wij niet alleen aan onszelf, maar ook aan de anderen gedacht hebben. Als wij dat ook in de toekomst doen, dan zal alles vlot en goed gaan en zal ieder het zijne krijgen. Toen wij nog in het HAKA-gebouw in Rotterdam waren, heb ik een gesprek gehoord van twee arbeiders. En toen heb ik geleerd, dat de mensen deze samenwerking coöperatie noemen. Wij moeten met elkaar een grote coöperatie vormen en dan zal alles goed gaan."
Heel aandachtig hadden de lucifers naar Penso geluisterd. En wat hij zei had grote indruk op hen gemaakt. Toen het gejuich dat op zijn woorden volgde, bedaard was, kwam Fluks naar voren:
"Ik geloof, dat jullie dat wel een prachtig woord vinden: Coöperatie. Maar met dat woord alleen komen wij er niet. Er moet een en ander gebeuren. De mensen hebben ook niet alleen dat woord uitgevonden, maar over de hele wereld zijn coöperaties opgericht. Je vindt ze in alle landen en velen van ons soort worden iedere dag in de winkels van de coöperaties aan de mensen verkocht. En ze hebben in die coöperaties heus niet alleen lucifers, maar gewoonweg alles wat de mensen nodig hebben. Als wij nu een coöperatie gaan vormen, moeten wij ook zorgen, dat daar alles te krijgen is, wat wij nodig hebben. En hoe wij dat zullen doen? Luister maar goed, dan zal ik proberen het uit te leggen.
Wij zullen beginnen met - onder leiding van Tex - een groot gebouw in het midden van onze lucifer-stad neer te zetten en wij zullen er met grote letters op schilderen: Coöperatie.
Alles wat wij maken en alle vruchten, die geplukt worden, moeten voortaan daarheen gebracht worden. En dan kan een ieder van ons daar halen wat hij nodig heeft. En nu zul je er maar niet zo heen kunnen lopen en zeggen: ik wil dit of ik wil dat hebben. Jullie begrijpt wel, dan zou het een rommeltje worden.
Zo zullen we het dus niet doen. We zullen kleine houten blokjes maken. En op die blokjes zetten we het woordje CO-OP, dat is een afkorting van coöperatie, en een nummer. Ieder van ons krijgt wekelijks een aantal van die blokjes. Met die blokjes kun je naar onze coöperatie gaan. En tegen inlevering van je blokje kun je daar dan van alles krijgen. Maar voor een wagentje moet je honderd blokjes meebrengen. En zo zal het met alles gaan. Van ieder voorwerp zal uitgemaakt worden hoeveel blokjes je er voor geven moet."
Na deze woorden van Fluks ontstond er een heel rumoer in de zaal. Daar hadden de lucifers wat om over te praten. Sommigen begrepen het nog niet goed, anderen zagen allerlei bezwaren, de meesten waren er zo vol van, dat ze maar liefst direct hadden willen beginnen.